Μουσικές κλίμακες-τρόποι & εναρμόνιση της παραδοσιακής-δημοτικής μουσικής

Το μάθημα εξετάζει τα μουσικά στοιχειά που διαμορφώνουν το θεωρητικό πλαίσιο πρόσληψης και ανάλυσης της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Αναφέρονται, ενδεικτικά, τα σημαντικότερα κεφάλαια (ή θεματικά πεδία):

  1. Μουσικά συστήματα της Ανατολικής Μεσογείου
  2. Ιστορικά χορδίσματα: Φυσικό (Πτολεμαϊκό) και Πυθαγόρειο
  3. Η επαλληλία των χορδισμάτων στη σημερινή πρακτική
  4. Συστήματα των 53 και των 72 κομμάτων (θεωρητική βάση της τουρκικής και της βυζαντινής μουσικής) και η συσχέτισή τους με τα ιστορικά χορδίσματα και το ισοσυγκερασμένο χόρδισμα
  5. Βασικά γένη και μουσική σημειογραφία
  6. Βασικές κλίμακες/ μακάμ/ ήχοι
  7. Τονικοί χάρτες μετατροπιών στις βασικές κλίμακες
  8. Μουσική φόρμα και τονικές αντιθέσεις
  9. Πρακτικές εναρμόνισης-συσχέτιση με την αστικολαϊκή μουσική και τις τεχνικές της νεοτονικότητας
  10. Ανάλυση ηχογραφημένου κομματιού ελληνικής παραδοσιακής μουσικής
  11. Συγγραφή εργασίας ανάλυσης και βιβλιογραφική επιθεώρηση

 

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

Andrikos, Ν. (2018). Οι Λαϊκοί Δρόμοι στο Μεσοπολεμικό Αστικό Τραγούδι: Σχεδίασμα Λαϊκής Τροπικής Θεωρίας. Αθήνα: Τόπος

Aydemir, M. (2012). The Turkish Makam Guide (S. Kompotiati, Trans.). Αθήνα: Fagottobooks

Belaiev, V. & Pring, S.W. (1935). “Turkish Music”, The Musical Quarterly, 21 (3), 356-367

Bozkurt, Β., Yarman, O., Karaosmanoğlu, M.K. & Akkoç, C. (2009). Weighing Diverse Theoretical Modelson Turkish Maqam Music Against Pitch Measurements: A Comparison of Peaks Automatically Derived from Frequency Histograms with Proposed Scale Tones, Journal of New Music Research, 38 (1), 45-70

D’ Erlanger, R. (1930-49). La Musique Arabe. Paris: Geuthner

During, J. & Mirabdholbaghi, Z. (1991). The Art of Persian Music. Washington: Mage

Elsner, J. & Pennanen, R.P. (Eds) (1997). The Structure and Idea of Maqam. Tampere: Tampere University

Farhat, H. (1990). The Dastgāh Concept in Persian Music. New York: Cambridge University Press.

Farraj, J. & Shumays S. A. (2019). Inside Arabic Music: Arabic Maqam Performance and Theory in the 20th Century. New York: Oxford University Press

Fracile, N. (2003). The “Aksak” Rhythm, a Distinctive Feature of the Balkan Folklore, Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 44 (1/2), 197-210

Hall, R.W. (2009). Geometrical Models for Modulation in Arabic Music. Philadelphia: Saint Joseph’s University

Manuel, P. (1989). Modal Harmony in Andalusian, Eastern European, and Turkish Syncretic Musics, Yearbook for Traditional Music, 21, 70-94

Marcus, S.L. (1989). Arab Theory in the Modern Period (Doctoral Dissertation). Los Angeles: University of California

____(1992). Modulation in Arab Music: Documenting Oral Concepts, Performance Rules and Strategies. Ethnomusicology, 36 (2), 171-195

____(2007). Music in Egypt: Experiencing Music, Expressing Culture. New York: Oxford University Press.

Mavroidis, M. (1999). Οι Μουσικοί Τρόποι στην Ανατολική Μεσόγειο. Αθήνα: Fagottobooks

Mikosch, T. (2017). Makamlar: The Musical Scales of Turkey. Lulu Press (self-publication of the writer)

Muallem, D. (2010). The Maqam Book: A Doorway to Arab Scales and Modes. Kfar Sava, Israel: OR-TAV Music Publications

Mystakidis, D. (2013). Λαϊκή Κιθάρα – Τροπικότητα και Εναρμόνιση. Θεσσαλονίκη: Πριγκηπέσσα

Nettl, B. & Riddle, R. (1973). Taqsim Nahawand: A Study of Sixteen Performances by Jihad Racy, Yearbook of the International Folk Music Council, 5, 11-50

Öztürk, O.M. (2018). How Was the Traditional Makam Theory Westernized for the Sake of Modernization?, Rast Müzikoloji Dergisi, 6 (1) 1769-1787

Pennanen, R.P. (1997). The Development of Chordal Harmony in Greek Rebetika and Laika Music, 1930s to 1960s, British Journal of Ethnomusicology, 6, 65-116

____(2008). Lost in Scales: Balkan Folk Music Research and the Ottoman Legacy. Musicology, 8, 127-147

Pyrgiotis, D. (2006). Η Αρμονία στην Πράξη (τομ. 2). Αθήνα: Fagottobooks

____(2004). Θησαυρός Μουσικών Κλιμάκων. Αθήνα: Fagottobooks

Samson, J. (2013). Music in the Balkans. Leiden: Brill

Shumays, A.A. (2013). Maqam Analysis: A Primer, Music Theory Spectrum, 35 (2), 235-255

Signell, K.L. (1977). Makam: Modal Practice in Turkish Art Music. Seattle: Asian Music Publications

____(2001). Contemporary Turkish Makam Practice. In V. Danielson, D. Reynolds & S. Marcus (Eds): The Middle East (Garland Encyclopedia of World Music, Vol. 6). New York: Routledge

Simms, R. (2004). The Repertoire of Iraqi Maqamat. Lanham: Scarecrow Press

Skoulios, M. (2014). “Τα ανατολικά Μακάμ και ο «ορθός» τρόπος Ραστ”, Πολυφωνία, 25, 103-126

Spector, J. (1970). Classical Ud Music in Egypt with Special Reference to Maqamat, Ethnomusicology, 14 (2), 243-257

Touma, H. (1971). The Maqam Phenomenon: An Improvisation Technique in the Music of the Middle East, Ethnomusicology, 15, 38-45

____(1995). The Music of the Arabs (new expanded edition). Portland (OR): Amadeus Press

Voulgaris, E. & Vandarakis, V. (2006). Το Αστικό Λαϊκό Τραγούδι στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου: Σμυρναίικα και Πειραιώτικα 1922-1940. Αθήνα: Fagottobooks & T.E.I. Hπείρου

Wright, O. (1978). The Modal System of Arab and Persian Music. London: Oxford University Press

Yekta, R. (1922). La Musique Turque. Nous reproduisons, en 4 parties, l’intégralité de son article conacre à la musique turque et publié en Français en 1922. https://www.turquie-culture.fr/pages/arts/musique- turque/yekta-rauf-la-musique-turque-1922-1.html

Yöre, S. (2012). Maqam in Music as a Concept, Scale and Phenomenon, Zeitschrift für die Welt der Türken, 4 (3), 267-286

Zannos, I. (1990). Intonation in Theory and Practice of Greek and Turkish Music, Yearbook for Traditional Music, 22, 42-59